We wtorek, 6 maja 2025 r., Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej poinformowała, że Prezydent na podstawie art. 122 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. odmówił podpisania ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw i przekazał ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Co to oznacza?

Co zakładała zawetowana ustawa?

Obniżenie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców Sejm uchwalił 4 kwietnia 2025 r., natomiast 23 kwietnia 2025 r. Senat podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek. Potrzebę zmian uzasadniano obowiązującymi przepisami regulującymi składkę zdrowotną dla przedsiębiorców, które z ich perspektywy tworzą nieefektywny i zwiększający koszty prowadzenia działalności gospodarczej mechanizm. [1] Zawetowana ustawa przewidywała obniżenie od 2026 r. składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Zakładała wprowadzenie dwuelementowej podstawy wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców – do pewnego poziomu byłaby ona zryczałtowana, a od nadwyżki dochodów – urealniona (procentowa). O szczegółach piszemy tutaj.

Co oznacza weto Prezydenta?

Na podstawie art.122 ust. 5 Konstytucji Prezydent ma kompetencję do odmowy podpisania przedłożonej mu do podpisania ustawy, ze skutkiem zwrócenia jej do Sejmu w celu ponownego rozpatrzenia. W polskim systemie konstytucyjnym Prezydent przekazuje ustawę Sejmowi w postaci wniosku o jej ponowne rozpatrzenie. Weto musi być umotywowane; powinno prezentować argumenty, które zdecydowały o odmowie podpisania ustawy. Czym zatem kierował się Prezydent? Na stronie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej znajdujemy informację, że podczas briefingu dla dziennikarzy Szef KPRP Małgorzata Paprocka przypomniała, z jakimi problemami zmaga się obecnie Narodowy Fundusz Zdrowia. Minister Małgorzata Paprocka zwróciła uwagę, że – mimo tych problemów – Prezydentowi RP została przekazana do podpisu ustawa, której skutkiem jest obniżenie wpływów do NFZ o co najmniej 5 mld złotych rocznie, a potencjalnie kwota ta może być wyższa. Dodała, że jednocześnie nie został wskazany jednoznaczny sposób na pokrycie tego deficytu. [2]

Co dalej?

Sejm może „przełamać” weto Prezydenta, ponownie rozpatrując ustawę i uchwalając ją kwalifikowaną większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, tym razem już bez udziału Senatu. W takim wypadku Prezydent w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli jednak powyższa większość głosów nie zostanie osiągnięta, to postępowanie ustawodawcze zamyka się. Biorąc pod uwagę podział mandatów w Sejmie, najbardziej prawdopodobna wydaje się ta ostatnia opcja.

Premier zapowiedział, że jeśli Prezydent zawetuje zmiany w składce zdrowotnej, to podejmie kroki, by wrócić do tego tematu po wyborach prezydenckich. Podobnie deklaruje Agnieszka Majewska, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców – będzie konsekwentnie dążyła do tego, by po wyborach prezydenckich rząd i parlament wróciły do sprawy.

Czy zawetowanie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw to dobra decyzja?

Co prawda z jednej strony (jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy) zaproponowane rozwiązania miały wpłynąć na dochody sektora finansów publicznych, w tym budżetu państwa, i plan finansowy Narodowego Funduszu Zdrowia. Łączny koszt dla sektora finansów publicznych był szacowany na -4,626 mld zł w warunkach 2026 r.

To jednak z drugiej strony obecnie obowiązujące przepisy są krzywdzące dla osób prowadzących działalność gospodarczą, w szczególności z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy zostali obarczeni nieproporcjonalnie wysokimi składkami, co w wielu przypadkach stanowiło ciężar nie do udźwignięcia i wymuszało ich likwidację bądź zawieszenie prowadzenia działalności (wskazuje się na rekordowo wysoką liczbą przedsiębiorstw, które zaprzestawały działalności w latach 2022-2024).

[1]uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw

[2]https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/prezydenckie-weto-do-ustawy-o-swiadczeniach-opieki-zdrowotnej-finansowanych-ze-srodkow-publicznych,101266