Prawdopodobnie, jeżeli prace legislacyjne pójdą zgodnie z planem, w przyszłym roku czeka nas rewolucja w działalności urzędów pracy. Minister Elżbieta Rafalska i wiceminister Stanisław Szwed zaprezentowali już bowiem 11 lipca 2018 r. propozycje zmian poprzez nową ustawę o rynku pracy. Jakie są założenia projektowanej regulacji? Jaka może okazać się rzeczywistość na rynku pracy od 1 stycznia 2019?

Cele nowej ustawy:

Główne kierunki zmian ustawy o rynku pracy to:

1. większa elastyczność w działaniu urzędów pracy;

2. zwiększenie dostępności i optymalizacja form pomocy świadczonej przez urzędy pracy;

3. zwiększenie pomocy osobom w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy;

4. ułatwienie obywatelom polskim powrotu do kraju z zagranicy;

5. ułatwienia w dostępie cudzoziemców do polskiego rynku pracy;

6. zmiana funkcjonowania Ochotniczych Hufców Prac.

Potrzeby zmian

Obecnie, nadal jeszcze obowiązująca ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, po 14 latach obowiązywania ma ustąpić miejsca całkiem nowej regulacji prawnej.  Wedle oceny Minister Rafalskiej „dobra sytuacja na rynku pracy to jest sytuacja, która stwarza doskonałe warunki do tego, żeby aktywizować osoby długotrwale bezrobotne, również sięgać do niewykorzystanych do tej pory zasobów pracy, a wiec osób biernych zawodowo” [1].

Potrzebę zmian dostrzeżono w wielu płaszczyznach, m.in.

1. Formy pomocy i ich optymalizacja – pomimo spadającego bezrobocia, nadal wszechobecne jest zjawisko sezonowości pracy. Wzrasta także liczba osób starszych oraz osób długotrwale zarejestrowanych jako bezrobotnych. Sytuacja na rynku pracy stwarza konieczność wprowadzenia zmian w mechanizmach obsługi i wsparcia dla osób bezrobotnych. Obecnie urzędy pracy nie mają możliwości optymalnego oddziaływania na potrzeby wszystkich swoich klientów, poprzez jej dopasowanie. Zmiany w zakresie elastycznych instrumentów reagowania są więc konieczne.

2. Działania na rzecz poprawy sytuacji osób/podmiotów, które korzystają z Funduszu Pracy oraz wsparcie w efektywniejszym wykorzystywaniu środków Funduszu

3. Emigracja Polaków za pracą – potrzeba pomocy obywatelom w powrocie do kraju, poprzez pożyczkę na podjęcie działalności gospodarczej bez rejestracji w urzędzie pracy;

4. W zakresie wysokości zasiłku dla bezrobotnych, propozycja jego podwyższenia zasiłku dla osób posiadających co najmniej 30–letni okres uprawniający do zasiłku

5. W związku z obowiązywaniem RODO, zmiany wymagają także regulacje w zakresie ochrony danych osobowych

Zmiany w  dostępności i formach pomocy z urzędy pracy

Projekt przewiduje rezygnację ze wskazania grup docelowych, tj. osób, których  dotyczy dana forma pomocy – za wyjątkiem osób długotrwale bezrobotnych, uprawnień dla opiekunów osób niepełnosprawnych czy rozwiązań wprowadzonych do ustawy o promocji. Przewidziano też zmniejszenie liczby form pomocy (w tym rezygnację ze zlecania działań aktywizacyjnych przez marszałków czy świadczenia aktywizacyjnego), rezygnację z profilowania pomocy dla bezrobotnych w celu wyeliminowania ograniczenia w dostępie do wszystkich form pomocy dla każdego bezrobotnego, rezygnację z obowiązkowego opracowywania tzw. indywidualnych planów działania dla bezrobotnych, z wyjątkiem osób mających największe trudności w wejściu na rynek pracy. Projekt zakłada zwiększenie uczestnictwa tzw. „biednych pracujących” w kształceniu ustawicznym poprzez finansowanie z Funduszu Pracy kosztów ich szkoleń oraz poświadczania nabycia wiedzy i umiejętności, w tym uprawnień zawodowych

Pomoc osobom w najtrudniejszej sytuacji, w szczególności dla długotrwale bezrobotnych

Aby pomóc osobom długotrwale bezrobotnym projekt zakłada zacieśnienie współpracy z ośrodkami pomocy społecznej. Zmiany przewiduje się także w zakresie kierowania osób długotrwale bezrobotnych do centrów i klubów integracji  społecznej oraz innych podmiotów oraz zlecanie działań w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej.

Co ważne projekt zakłada przyznanie długotrwale bezrobotnym pierwszeństwa w uzyskaniu skierowania  do spółdzielni socjalnej w celu podjęcia pracy, przyznanie długotrwale bezrobotnym oraz bezrobotnym bez kwalifikacji zawodowych pierwszeństwa w uzyskaniu skierowania na szkolenie.

Szersza działalność urzędów pracy

Projekt kładzie także nacisk na większe  wykorzystanie partnerów urzędów pracy w realizacji działań na rzecz osób bezrobotnych. Ma to nastąpić poprzez umożliwienie wszystkim bezrobotnym (a nie tylko pozostający w szczególnie trudnej sytuacji) skorzystanie z usług agencji zatrudnienia, przede wszystkich w zakresie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego (na podstawie umowy zawieranej przez urząd pracy z agencją zatrudnienia).

Usprawnienie oraz poprawa jakości i efektywności działań Urzędu Pracy

Projekt wprowadza obowiązek weryfikację przez urzędy pracy w systemach ZUS – przed skierowaniem bezrobotnego do formy pomocy – spełniania przez niego warunków do posiadania statusu bezrobotnego.

Dodatkowo nowa ustawa o rynku pracy przewiduje wprowadzenie możliwości weryfikacji przez urzędy pracy pracodawców lub przedsiębiorców w zakresie m.in. posiadania przez nich zaległości z tytułu podatków czy składek na ubezpieczenia społeczne. Projekt umożliwia także monitorowanie skuteczności i efektywności udzielonej pomocy w dłuższym okresie czasu, tj. w okresie 180 dni od zakończenia realizacji pomocy (a nie jak dotychczas  w okresie 3 miesięcy). Przesłanką uznania udzielonej pomocy za skuteczną ma być utrzymanie przez bezrobotnego aktywności zawodowej przez 90 dni (a nie jak dotychczas przez 30 dni).

Pomoc w powrocie z emigracji

Jednym z założeń projektu ustawy o runku pracy jest ułatwienie obywatelom polskim powracającym do kraju z zagranicy (z Europejskiego Obszaru Gospodarczego) rozpoczęcia działalności gospodarczej. Przewidziano więc w projekcie możliwość skorzystania z pożyczki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej. Co istotne, pożyczka ma być udzielana bez konieczności rejestracji w urzędzie pracy, co wpłynie na skrócenie i uproszczenie procesu ubiegania się o środki, a także umożliwi uniknięcie dodatkowych wydatków ze środków Funduszu Pracy przeznaczonych na wypłatę zasiłków, kosztów administracyjnych związanych z rejestracją, etc. Proponowane rozwiązanie skierowane jest przede wszystkim do osób zdecydowanych na prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Polski,  w szczególności osób, które prowadziły działalność gospodarczą za granicą.

To oczywiście nie wszystkie założenia, wyrażone w projekcie ustawy o rynku pracy. Zakładana data  przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2018 r. Sam projekt wskazuje jednak, że ma rozpocząć obowiązywanie od 1 stycznia 2019 r. Warto więc śledzić proces legislacyjny 😉

[1] kadry.infor.pl

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.