Decyzja o zwolnieniu pracownika niesie za sobą wiele skutków prawnych. Przy wypowiedzeniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia i jednoczesnym zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia dochodzi nie tylko do przesunięcia w czasie zakończenia umowy o pracę. Wynagrodzenie nie zawsze bowiem w tym okresie równe będzie wynagrodzeniu zasadniczemu z umowy o pracę. Kluczowym okazuje się jedno z orzeczeń Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy w tezie w wyroku z dnia 9 maja 2012 r. III PK 76/11 wskazał, że „Firma, która nie wymaga od pracownika wykonywania czynności zawodowych w okresie wypowiedzenia, nie może wypłacać mu tylko wynagrodzenia zasadniczego. Do tego musi doliczyć również inne wcześniej uzyskiwane przez podwładnego dodatki.”

W przedmiotowej sprawie w umowach o pracę powodów wyszczególniono stały składnik płacy, tj. wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz dodatek z tytułu pracy w warunkach szkodliwych. Kolejnym składnikiem wynagrodzenia powodów była comiesięczna prowizja, której wysokość uzależniona była od wyników sprzedaży kredytów hipotecznych. W praktyce wypłata prowizji uzależniona była wyłącznie od wielkości sprzedaży produktów hipotecznych.

W związku z likwidacją stanowisk Pracodawca rozwiązał z powodami umowy o pracę z zachowaniem 3 miesięcznych okresów wypowiedzenia, zwalniając ich jednocześnie z obowiązku świadczenie pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Za okres zwolnienia powodów ze świadczenia pracy strona pozwana wypłaciła powodom jedynie wynagrodzenie zasadnicze. Nie uwzględniono natomiast do podstawy wyliczenia wynagrodzenia wypłaconych prowizji.

Wydawałoby się na pierwszy rzut oka, że takie działanie pracodawcy jest w pełni poprawne. Brak świadczenia pracy oznacza bowiem brak wypracowania za ten okres prowizji. Sytuacja ta została jednak inaczej oceniona przez Sąd.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stwierdził, że zastosowanie ma art. 81 § 1 k.p. i nie można przyjąć, by w stosunku do powodów wyodrębniono osobistą miesięczną stawkę wynagrodzenia. Oto całe clou sprawy. Wynagrodzenie, które regulowane przez zmienne wynagrodzenie prowizyjne, równocześnie stanowiło znacznie większą część płacy dla pracowników, było zatem głównym jego elementem. Powyższe potwierdził także Sąd II instancji w przedmiotowej sprawie.

Sąd Najwyższy przypieczętował powyższe stanowisko sądów obu instancji i  w przedmiotowej sprawie stwierdził, że:

• Zgodnie z art. 81 § 1 k.p. pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagrodzenia – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów
• Za czas zwolnienia od wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia powodowie nabyli prawo do 60% ich wynagrodzenia.
• Prowizja przewidziana w umowach o pracę powodów stanowiła zmienny składnik wynagrodzenia, a samo wynagrodzenie należy określić jako prowizyjne. Skoro nie było wyodrębnionej stawki godzinowej ani miesięcznej, należy uznać, że należy im się 60% wynagrodzenia wskazanego w art. 81 § 1 k.p.

Zasady ustalania wynagrodzenia w okresie zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy określa § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). Stanowi on, że przy ustalaniu wynagrodzenia za okres m.in. zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w czasie wypowiedzenia (art. 36² K.p.) stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Jak stanowi art. 172 K.p., za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym okresie pracował.

Skoro prowizja uzależniona od efektów pracy jest wynagrodzeniem zmiennym wliczanym do podstawy wynagrodzenia urlopowego – następstwem nieokreślenia stawki osobistego zaszeregowania jest prawo powodów do 60% wynagrodzenia urlopowego a więc z uwzględnieniem prowizji.