Minimalne wynagrodzenie za pracę gwarantując każdemu pracownikowi minimalny poziom wynagrodzenia, pełni funkcję ochronną. Tymczasem planowana jest kolejna zmiana ustawy z dn. 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Projekt ustawy z dn. 6 grudnia 2018 r. zakłada dodanie do artykułu 6 ustęp 5 ustawy punktu 5 o następującej treści: „dodatku do wynagrodzenia przysługującego za staż pracy”. Co to w praktyce oznacza? Jak wpłynie na funkcję ochronną minimalnego wynagrodzenia za pracę?

Obecny stan prawny

Problematykę minimalnego wynagrodzenia za pracę (i wszelkie kwestie z tym związane) reguluje ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych, z zastrzeżeniem ust. 5 (którego zakres ustawodawca planuje rozszerzyć). Dlatego obecnie przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się nagrody jubileuszowej, odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, a także dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.

Oznacza to, że minimalne wynagrodzenie za pracę to łączne wynagrodzenie pracownika w danym miesiącu. Dlatego poza wynagrodzeniem zasadniczym obejmuje również inne składniki wynagrodzenia i świadczenia pracownicze zaliczone do wynagrodzeń osobowych (z wyłączeniem składników wskazanych art. 6 ust. 5 ustawy), w tym również dodatek przysługujący za staż pracy.

Dodatek do wynagrodzenia przysługujący za staż pracy nie ma charakteru powszechnego. Z mocy prawa dodatek ten przysługuje niektórym grupom zawodowym, w szczególności pracownikom samorządowym, czy nauczycielom. Zasady przyznawania i wypłacania przedmiotowego świadczenia różnym kategoriom pracowników określają tzw. pragmatyki służbowe.

Pracownikom, którym wspomniane wyżej pragmatyki służbowe nie przyznają stosownego dodatku za staż pracy, mogą przyznać samodzielnie pracodawcy (jako że we własnym zakresie ustalają warunki wynagradzania zatrudnionych pracowników). W takich przypadkach kwestie te regulują ponadzakładowe i zakładowe układy zbiorowe pracy lub regulaminy wynagradzania, a w przypadku pracodawcy niezobowiązanego do wydania regulaminu wynagradzania – postanowienia umów o pracę.

Projektowane zmiany

Projekt ustawy zakłada zmianę treści art. 6 ust. 5 ustawy przez dodanie punktu 5 w brzmieniu: „dodatku do wynagrodzenia przysługującego za staż pracy”. Poprzez zmianę ustawodawca zakłada zatem rozszerzenie katalogu składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika porównywanego z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę, o dodatek do wynagrodzenia przysługujący za staż pracy.

Uzasadnienie zmian

Obecnie pracownik z dłuższym stażem pracy, otrzymując wynagrodzenie na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę, może mieć niższe wynagrodzenie zasadnicze niż osoba z krótkim stażem pracy, a nawet bez stażu pracy wykonująca jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości.

W praktyce powoduje to niezadowolenie i poczucie niesprawiedliwości wśród pracowników. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w których wynagrodzenie zasadnicze osób nieuprawnionych do dodatku za staż pracy kształtuje się na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę i jest corocznie podwyższane w związku ze wzrostem tego wynagrodzenia, podczas gdy pracownicy z wieloletnim doświadczeniem zawodowym otrzymują wynagrodzenie w takiej samej wysokości (łącznie ujmując wynagrodzenie zasadnicze, jak i dodatek stażowy).

Jak wynika z uzasadnienia projektu celem wprowadzenia ww. zmiany jest zapewnienie bardziej sprawiedliwego i przejrzystego kształtu minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz poprawa sytuacji pracowników otrzymujących wynagrodzenie na najniższym poziomie. W efekcie projektowanych zmian dodatek przysługujący za staż pracy ma bowiem pełnić rolę formy gratyfikacji i uznania pracownika za posiadane przez niego doświadczenie zawodowe, związane z długotrwałym zatrudnieniem.

Przepisy przejściowe

Proponuje się uregulowanie kwestii związanej z umożliwieniem przeprowadzenia negocjacji dotyczących zawarcia porozumienia w sprawie odpowiedniej zmiany wynagrodzenia w przypadku, gdy nieuwzględnienie w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatku do wynagrodzenia przysługującego za staż pracy ma wpływ na koszty wykonania przez wykonawcę zamówienia publicznego realizowanego na podstawie umowy zawartej w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wszczętego przed dniem 1 września 2019 r.

Jaki przewiduje się wpływ na rynek pracy?

Przedmiotowe wyłączenie będzie dotyczyło przede wszystkim tych podmiotów, które mają obowiązek wypłacania ww. dodatku.

Podwyższenie wynagrodzeń najmniej zarabiających pracowników sektora publicznego, może przyczynić się do zwiększenia stabilizacji zatrudnienia w sektorze publicznym i zmniejszeniem skali przepływów z sektora publicznego do prywatnego. Ponadto wzrost kosztów zatrudnienia pracowników objętych regulacją spowoduje zwiększenie całkowitych kosztów ponoszonych przez tych pracodawców, a więc również obniżenie osiąganych przez nich zysków. Wpływ ten będzie tym większy, im większy jest udział płac w kosztach danego przedsiębiorcy i odsetek osób otrzymujących wynagrodzenie nieprzekraczające minimalnego wynagrodzenia za pracę, legitymujących się długoletnim stażem pracy.

Termin wejścia w życie zmian

Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2020 r., z wyjątkiem przepisów przejściowych, które to mają wejść w życie z dniem 1 września 2019 r.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.