Przejście zakładu pracy zawsze wiąże się z licznymi przygotowaniami. Dnia 1 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa o pracowniczych planach kapitałowych, nakładając na nowego pracodawcę dodatkowe obowiązki w zakresie pracowniczych planów kapitałowych (dalej: PPK). Jak zatem powinien zachować się nowy pracodawca? Co w przypadku, gdy nowy pracodawca dotąd nie utworzył PPK?

Ustawodawca uregulował sytuację nabycia przez podmiot zatrudniający przedsiębiorstwa innego podmiotu zatrudniającego w całości lub jego zorganizowanej części oraz połączenia podmiotów zatrudniających prowadzących PPK. W takiej sytuacji podmiot zatrudniający, który nabył przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, albo będący podmiotem przejmującym zawiera, w terminie 7 dni od dnia tego nabycia lub połączenia, umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych z tą samą instytucją finansową, z którą zawarta została przez ten podmiot zatrudniający umowa o zarządzanie PPK.

Tym samym ustawa o pracowniczych planach kapitałowych (w przeciwieństwie do ustawy o pracowniczych programach emerytalnych) nie zawiera regulacji, która dopuszczałaby chociaż przejściowo możliwość prowadzenia przez pracodawcę jednocześnie więcej niż jednego PPK  w przypadku nabycia zakładu pracy w całości lub jego zorganizowanej części albo nabycia akcji towarzystwa emerytalnego lub połączenia pracodawców prowadzących PPK.

Ustawa nie daje odpowiedzi, jak postąpić w przypadku nabycia przedsiębiorstwa prowadzącego PPK przez podmiot, który nie jest jeszcze zobowiązany do stosowania przepisów ustawy.

W okresie przejściowym przepisy regulują kolejne etapy wdrażania regulacji dotyczącej PPK w poszczególnych grupach podmiotów zatrudniających. Jednocześnie nie ma w ustawie zapisu, który uprawniałby do stwierdzenia, że wraz z przejmowanym pracownikiem „przejmuje” się obowiązki związane z PPK. Pozwala to postawić tezę, że przejęcie podmiotu zatrudniającego posiadającego już wprowadzone PPK nie oznacza obowiązku jego kontynuowania, jeżeli podmiot zatrudniający nie jest jeszcze do tego zobowiązany zgodnie z ustalonym przez ustawodawcę harmonogramem wdrożenia regulacji. Podstawą do odmiennego stanowiska nie może być ewentualne założenie o wejściu w prawa i obowiązki przejętego podmiotu, wynikające z zawartej przezeń umowy o zarządzanie PPK. Umowa o zarządzanie PPK nie kreuje samodzielnie żadnych obowiązków związanych z dokonywaniem wpłat do PPK przez podmiot zatrudniający. Umowa o zarządzanie PPK ma charakter ramowy, istotą jej regulacji jest określenie sposobu i trybu zawierania umów o prowadzenie PPK, nie rodzi ona roszczeń o charakterze majątkowym, w tym w szczególności indywidualnych roszczeń ze strony osób zatrudnionych o opłacanie wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający [1].

Oznacza to, że stosunek uczestnictwa w PPK prowadzonym przez dotychczasowego pracodawcę nie przechodzi automatycznie na nowego pracodawcę. W związku z faktem, że po stronie nowego pracodawcy obowiązek tworzenia PPK powstanie dopiero zgodnie z harmonogramem przewidzianym w przepisach przejściowych, również w przypadku przejścia zakładu pracy z dotychczasowego pracodawcy na nowego, to od dnia przejścia zakładu pracy do ostatecznego terminu na zawarcie umowy o zarządzanie PPK (zgodnie z ww. harmonogramem), nowy pracodawca nie jest i nie będzie podmiotem zobowiązanym do tworzenia PPK. Innymi słowy, przejście zakładu pracy prowadzącego PPK na nowego pracodawcę nieprowadzącego jeszcze PPK w okresie przejściowym nie kreuje po stronie nowego pracodawcy obowiązku wcześniejszego utworzenia PPK. Nowego pracodawcę nadal bowiem obowiązują terminy założenia PPK wynikające z przepisów przejściowych.

Podobna sytuacja może powstać również poza regulacją przepisów przejściowych. Będzie tak, gdy nowym pracodawcą w wyniku przejścia zakładu pracy jest podmiot niezatrudniający dotąd żadnej osoby zatrudnionej. Również w takim przypadku nie znajdzie zastosowania zasada, o której mowa na początku niniejszego opracowania (obowiązek zawarcia umów o prowadzenie PPK z instytucją finansową w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych w terminie 7 dni od dnia nabycia lub połączenia). Dotyczy ona bowiem jedynie podmiotu będącego w momencie przejścia zakładu pracy podmiotem zatrudniającym (a więc podmiotem zatrudniającym co najmniej jedną osobę zatrudnioną, np. pracownika lub zleceniobiorcę). W związku z przejściem zakładu pracy nowy pracodawca będzie zatem zobowiązany założyć PPK na zasadach ogólnych z uwzględnieniem stażu pracy przejmowanych pracowników. Umowę o prowadzenie PPK taki nowy pracodawca będzie zawierać w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia (wliczając w to staż pracy u poprzedniego pracodawcy) w podmiocie zatrudniającym, nie później niż do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia, natomiast umowę o zarządzanie PPK – nie później niż na 10 dni roboczych przed dniem, w którym w stosunku do pierwszej osoby zatrudnionej jest obowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.

Powyższe oznaczać będzie, że obowiązek założenia PPK trzeba będzie zrealizować w bardzo krótkim terminie od dnia transakcji, czasami trudnym, a wręcz niemożliwym do zrealizowania. Tak będzie z powodu braku regulacji prawnej w zakresie przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę, nieprowadzącego dotąd PPK.

[1] Jakubowski Sebastian, Prusik Adrian, Pracownicze plany kapitałowe. Komentarz