Wykonujesz w tym samym czasie pracę na podstawie kilku umów albo jesteś może jednocześnie pracownikiem i prowadzisz własną działalność gospodarczą? Doszło w Twoim przypadku do tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczenia. Poniżej wyjaśniamy, na jakich zasadach będziesz objęty ubezpieczeniem zdrowotnym.
W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Oznacza to, że jeżeli np. dana osoba jest pracownikiem objętym ubezpieczeniem społecznym i jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą (z tytułu której spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym), to podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z obu tych tytułów.
Jednocześnie w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.
I tak przykładowo w przypadku zleceniobiorcy, który ma równocześnie zawartych kilka umów zlecenia z różnymi podmiotami, odprowadza się składkę na ubezpieczenie zdrowotne od przychodu osiągniętego z tytułu każdej umowy zlecenia. Taka osoba uzyskuje bowiem przychody z kilku źródeł w ramach tego samego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.
Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności. Rodzajami działalności, o których mowa powyżej są przy tym działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki (spółki cywilnej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej), wykonywanie działalności twórczej lub artystycznej jako twórca lub artysta, wykonywanie wolnego zawodu (w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, z którego przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych), a także inna niż określona powyżej pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.
Dlatego jeśli ubezpieczony przykładowo prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i jednocześnie jest wspólnikiem spółki partnerskiej, to składkę na ubezpieczenie zdrowotne odprowadza zarówno jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, jak i jako wspólnik spółki partnerskiej.
Ustawodawca uszczegóławia jeszcze bardziej, jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki. Jeżeli zatem ubezpieczony prowadzi działalność gospodarczą np. jako wspólnik dwóch spółek komandytowych, to składkę odprowadza odrębnie od każdej prowadzonej spółki.
Trzeba zauważyć, że ustawodawca posłużył się pojęciem „przychód” dla określenia momentu powstania obowiązku opłacania składki z kilku tytułów. Dlatego jeśli powstanie zbieg tytułów do uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, to obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej wysokości powstanie z chwilą, gdy z obu tych tytułów zostanie osiągnięty przychód [1].
W przypadku zbiegu tytułów, np. w postaci statusu pracownika prowadzącego jednocześnie działalność gospodarczą różnego rodzaju – obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne powstanie dopiero z chwilą osiągnięcia z obu tych tytułów przychodów. W przypadku gdy osoba taka zarejestrowała działalność gospodarczą, lecz nie osiągnęła z jej tytułu przychodów, obowiązek zapłaty składki nie powstanie do momentu uzyskania pierwszego przychodu [2].
Oznacza to, że zbieg dwóch lub większej liczby tytułów do objęcia danej osoby ubezpieczeniem zdrowotnym, o którym mowa powyżej, występuje tylko wówczas, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego lub z tytułów tego samego rodzaju uzyskuje więcej niż jeden przychód. Tylko wówczas składka na ubezpieczenie zdrowotne może być opłacana z kilku tytułów odrębnie.
Trzeba przy tym jednak zauważyć, że pojęcie „przychód” i „dochód” (choć oba należą do pojęć z kategorii rachunkowości) mają różny zakres znaczeniowy. Dochód stanowi przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania [3]. Okoliczność, iż w danym roku rozliczeniowym ubezpieczony nie osiągnął dochodu, a prowadzona przez niego działalność gospodarcza wygenerowała stratę, nie musi oznaczać zatem, iż nie ma przychodu. I tak, skoro refakturowanie traktować należy jako odrębną transakcję, to po stronie spółki powstał z tego tytułu przychód i związany z tym obowiązek podatkowy – także składkowy z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego – i to niezależnie od tego, że zapłaty dokonał ubezpieczony w ramach swojej działalności gospodarczej [4]. Nie można też przyjąć, że działalność gospodarcza jest wykonywana tylko wówczas, gdy przedsiębiorca uzyskuje dochody. Faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego [5].
[1] wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dn. 4 grudnia 2013 r., sygn. akt III AUa 457/13
[2] wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dn. 18 sierpnia 2009 r., sygn. VI SA/Wa 631/09,wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 21 listopada 2018 r., sygn. akt III AUa 954/16
[3] wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 10 lipca 2013 r., sygn. akt III AUa 10/13
[4] wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dn. 14 września 2010 r., sygn. akt III AUa 415/10
[5] wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dn. 6 lipca 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 641/12
Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.
