Kończysz najpierw jedną szkołę, potem kolejne. Decydujesz się na pracę w zawodzie nauczyciela. Myślisz, że teraz to Ty będziesz oceniać, a nie ktoś inny Ciebie. Nic bardzie mylnego. Praca nauczyciela podlega bowiem ocenie. Na czym jednak polega taka ocena? Jakie są jej kryteria?
Karta Nauczyciela określa tylko ogólne kryteria oceny nauczycieli. W ramach oceny pracy brany jest pod uwagę w szczególności stopień realizacji ustawowych obowiązków nauczyciela. [1] Ocena pracy nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego może być dokonana na wniosek nauczyciela lub uprawnionego podmiotu lub z inicjatywy dyrektora szkoły, w każdym czasie, nie wcześniej jednak niż po upływie roku od dokonania oceny poprzedniej. Jednocześnie jednak wprowadzono obligatoryjne terminy dokonywania tej oceny, powiązane ze ścieżką awansu zawodowego. I tak, oceny pracy nauczyciela dokonuje się:
1) po zakończeniu stażu na stopień nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego,
2) po zakończeniu dodatkowego stażu,
3) co 3 lata pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego.
Szczegółowe kryteria oceny pracy nauczycieli zostały natomiast określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dn. 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego. Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 września 2018 r.
Na dyrektorach szkół i organach nadzoru pedagogicznego został nałożony ponadto obowiązek ustalania regulaminów określających wskaźniki oceny pracy nauczycieli i dyrektorów szkół, odnoszących się do poziomów spełniania poszczególnych kryteriów oceny pracy określonych w rozporządzeniu, a także uwzględniających specyfikę pracy w danej szkole. Dyrektorzy szkół ustalają te regulaminy po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej oraz działających w szkole zakładowych organizacji związkowych zrzeszających nauczycieli. Wymóg zasięgnięcia opinii dotyczy jednak tylko zakładowych organizacji związkowych będących jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu tej ustawy, zrzeszających nauczycieli, które przedstawiły dyrektorowi szkoły informację o łącznej liczbie członków tej organizacji. [2]
Dyrektorzy szkół, przygotowując regulaminy określające wskaźniki oceny pracy nauczycieli, mogą skorzystać z przykładowych rozwiązań zamieszczonych na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej [3]. Zamieszczony materiał przedstawia propozycję konstrukcji regulaminu, przykładowych wskaźników i sposobu wykorzystania wskaźników do określenia poziomu spełnienia poszczególnych kryteriów oceny pracy nauczyciela. Konstruując Regulamin należy uwzględnić specyfikę danej szkoły, gdyż jego zadaniem jest przedstawiać nauczycielom jasne zasady oceniania ich pracy.
Ocenę pracy nauczyciela ustala się po ustaleniu poziomu spełniania wszystkich kryteriów oceny pracy określonych dla danego stopnia awansu zawodowego, z zastosowaniem wskaźników oceny pracy określonych w Regulaminie. W przypadku ustalenia poziomu spełniania kryteriów oceny pracy na poziomie:
1)95% i powyżej – nauczyciel otrzymuje ocenę wyróżniającą,
2)80% i powyżej – nauczyciel otrzymuje ocenę bardzo dobrą,
3)55% i powyżej – nauczyciel otrzymuje ocenę dobrą,
4)poniżej 55% – nauczyciel otrzymuje ocenę negatywną.
Tym samym rozszerzeniu uległa skala oceny pracy z dotychczasowej trzystopniowej na czterostopniową.
Uzyskanie oceny pracy na określonym poziomie ma wpływ na długość ścieżki awansu zawodowego nauczycieli. Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany, legitymujący się wyróżniającą oceną pracy, może bowiem rozpocząć staż na kolejny stopień awansu zawodowego po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego.
W efekcie, jak wynika z uzasadnienia ustawy z dn. 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych, możliwość skracania ścieżki awansu zawodowego w zależności od jakości pracy nauczyciela ma pozwolić na elastyczne, zindywidualizowane podejście do rozwoju zawodowego nauczyciela. Stanowić ma również dodatkowy element motywacyjny umożliwiający promowanie najlepszych nauczycieli, wyróżniających się jakością swojej pracy.
Trzeba pamiętać, że procedura oceniania nauczycieli jest niezwykle istotna. Uchybienia w jej realizacji mogą stanowić podstawę do uchylenia oceny przez komisję odwoławczą bądź też właściwy sąd pracy. [4] Niemniej jednak nie jest decyzją w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego i nie podlega kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego. [5]
Istotne, że do postępowań w sprawie dokonania oceny pracy nauczyciela, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2018 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Oceny pracy nauczyciela kontraktowego i nauczyciela mianowanego dokonuje się po raz pierwszy na nowych zasadach, do dnia 31 sierpnia 2021 r., a jeżeli nauczyciel w tym okresie rozpocznie staż na kolejny stopień awansu zawodowego – po zakończeniu tego stażu. Natomiast oceny pracy nauczyciela dyplomowanego, który w dniu 1 września 2018 r. legitymuje się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego, dokonuje się po raz pierwszy, do dnia 30 czerwca 2020 r.
[1] art. 6 w zw. z art. 6a ust. 1e – 1f ustawy z dn. Karta Nauczyciela
[2]Barański Andrzej, Rozwadowska-Skrzeczyńska Joanna, Szymańska Maria, Karta Nauczyciela. Komentarz, wyd. X
[3]https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:KqOgzgbbBlsJ:https://men.gov.pl/ministerstwo/informacje/propozycja-materialu-wyjsciowego-do-przygotowania-regulaminu-okreslajacego-wskazniki-oceny-pracy-nauczycieli-do-ewentualnego-wykorzystania-przez-dyrektorow.html+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
[4]Jakubowski Jakub, Zając – Rzosińska Małgorzata, Karta Nauczyciela. Komentarz
[5]postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dn. 1 lutego 1981 r., sygn. akt SA 520/81
Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.
