Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Co więcej, pracownik nie może zrzec się prawa do tego urlopu. Czasami jednak urlop wypoczynkowy zostaje zakłócony  chorobą dziecka. Co wówczas? Czy dochodzi do przesunięcia terminu urlopu wypoczynkowego? Czy rozpoczęty urlop wypoczynkowy ulega przerwaniu?

Przyczyny przesunięcia terminu urlopu reguluje art. 165 k.p. Zgodnie z tym przepisem jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

1)czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2)odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3)powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy,

4)urlopu macierzyńskiego,

pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy.

W doktrynie wskazuje się, że obowiązek pracodawcy przesunięcia terminu urlopu dotyczy wszystkich przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a wyliczenie ma jedynie charakter przykładowy. Dlatego wśród innych okoliczności objętych zakresem stosowania komentowanego przepisu można wskazać choćby sprawowanie opieki nad chorym członkiem rodziny, czy nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat ośmiu lub chorym dzieckiem do 14 roku życia (1).

Wystąpienie okoliczności usprawiedliwiających nieobecność pracownika w pracy przed ustalonym terminem rozpoczęcia urlopu, tj. najpóźniej w dniu poprzedzającym ten termin powoduje niemożność skorzystania z urlopu. Wniosek pracownika w tym zakresie nie jest potrzebny.

Pracownik, którego dziecko zachorowało jeszcze przed rozpoczęciem przez niego urlopu wypoczynkowego przedstawia pracodawcy zwolnienie lekarskie na opiekę nad chorym dzieckiem i nie rozpoczyna urlopu. Pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. 

Inna jest sytuacja pracownika, którego dziecko zachorowało już w trakcie korzystania przez niego urlopu wypoczynkowego. Sytuację taką reguluje art. 166 k.p. I tak, część urlopu niewykorzystaną z powodu:

1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3) odbywania ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego albo pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, przez czas do 3 miesięcy,

4) urlopu macierzyńskiego

pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym.

Przyjmuje się, że przyczyny przerywające urlop wypoczynkowy zostały określone w art. 166 w sposób wyczerpujący i ich zakres jest węższy niż przyczyn obligujących do przesunięcia urlopu. Inne niż wymienione w nim zdarzenia usprawiedliwiające nieobecność pracownika w pracy, takie jak konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny nie przerywają biegu terminu urlopu (2). Innymi słowy, jeżeli pracownik korzysta już z urlopu wypoczynkowego, to wtedy choroba dziecka pracownika nie przerywa tego urlopu. 

Czy jednak na pewno powyższe stanowisko jest słuszne? Spróbujmy polemizować z powyższym poglądem…

Przepis art. 166 pkt 1 k.p. nie definiuje o czyją czasową niezdolności do pracy wskutek choroby chodzi. Niemniej jednak zwolennicy powyżej przedstawionej teorii mogą podnosić, że dziecko nie może być niezdolne do pracy.

Pójdźmy więc dalej, orzecznictwo Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje, że niedopuszczalne jest wyrażenie zgody przez pracodawcę na urlop wypoczynkowy w okresie niezdolności pracownika do pracy, a udzielenie urlopu wypoczynkowego, także na żądanie (art. 167(2) k.p.), pracownikowi niezdolnemu do pracy z powodu choroby jest niezgodne z prawem (3). Dzieje się tak, gdyż celem urlopu jest wypoczynek pracownika, czyli ochrona jego zdrowia (4). Urlop wypoczynkowy jest uprawnieniem pracownika do okresowego i odpłatnego zwolnienia od pracy, stanowiąc formę prawa pracownika do wypoczynku i służąc regeneracji jego sił (5). Krótko mówiąc, urlop wypoczynkowy (jak sama nazwa wskazuje) ma służyć wypoczynkowi.

Pracownik opiekując się chorym dzieckiem, nie zrealizowałby jednak podstawowego celu urlopu wypoczynkowego. Potwierdza to wprost doktryna, wskazując, że w przypadku zbiegu urlopu wypoczynkowego oraz innych okoliczności usprawiedliwiających nieobecność w pracy nie zostałby zrealizowany podstawowy cel urlopu, jakim jest regeneracja sił pracownika (6).

Póki co powszechnie stosowany jest jednak pogląd, zgodnie z którym choroba dziecka pracownika nie przerywa urlopu wypoczynkowego. 

A może spróbować dojść do porozumienia? Urlop wypoczynkowy faktycznie jest umową. Dlatego strony stosunku pracy mogą w takiej sytuacji uzgodnić, że pracownik urlop wypoczynkowy w części przypadającej na chorobę dziecka wykorzysta w terminie późniejszym.

1. Florek Ludwik (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VII, Jackowiak Urszula i in., Kodeks pracy. Komentarz, wyd. IV

2. Gersdorf Małgorzata, Raczkowski Michał, Rączka Krzysztof, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III

3. Wyrok Sądu Najwyższego z dn. 24 lutego 2015 r., sygn. akt II PK 84/14, Wyrok Sądu Najwyższego z dn. 28 października 2009 r., sygn. akt II PK 123/09

4. Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy,

5. Iwulski Józef, Sanetra Walerian, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III

6. Florek Ludwik (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VII

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.