Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że po stronie kierowników leży duża odpowiedzialność jeśli chodzi o przepisy BHP.

Zgodnie z art. 207 § 3  k.p. pracodawca i osoba kierująca pracownikami jest zobowiązana znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na niej obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

System przepisów bhp charakteryzuje się szczeblowością regulacji prawnej (powszechnie obowiązujące i specyficzne źródła prawa bhp), szczegółowością (wynikającą z faktu powoływania się na normy techniczne) oraz otwartością, którą zapewniają zasady bhp, formułowane w szczególności w Polskich Normach i instrukcjach bhp wydawanych przez pracodawców dla określonych stanowisk, a także wynikające z doświadczenia życiowego i z osiągnięć nauki i techniki.

Jeśli z kolei chodzi obowiązki kierującego pracownikami to wskazane zostały one w art. 212 k.p. i należą do nich:

• organizowanie stanowisk pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp;

• dbałość o sprawność środków indywidualnych oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem;

• organizacja, przygotowywanie i prowadzenie prac, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy

• dbałość o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem;

• egzekwowanie przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

• zapewnienie wykonania zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami

Zgodnie z orzecznictwem SN, obowiązkiem kierownika jest stworzenie takiej organizacji pracy, która by zapewniała pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy – w tym określenie możliwie dokładnie sposobu i czasu wykonania zleconej pracownikowi czynności. (wyrok z 1.02.1968 r.,  sygn. I PRN 449/67)

Katalog obowiązków wskazany w powyżej jest zamknięty.

Różnica obowiązków ogólnych z zakresu BHP (art. 211 k.p) a tych odnoszących się jedynie do kierujących pracownikami jest taka, iż naruszenie przez kierownika obowiązków z art. 212 k.p. stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Ponadto, naruszenie zasad BHP przez menadżerów  może wiązać się także z odpowiedzialnością karną.

Zgodnie z art. 220 kodeksu karnego –>

§ 1. Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 3. Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.

Kluczowym przy omawianiu zagadnienia odpowiedzialności kierowniczej za bezpieczeństwo i higienę pracy będzie wyrok Sądu Najwyższego z 19 lutego 2013r. (sygn. IV KK 216/12)

1. Pracownik, któremu powierzono kierowanie pracami innych, z samej istoty sprawowanej funkcji jest zobowiązany do stałego czuwania nad tym, aby praca podległych mu pracowników przebiegała zgodnie z przepisami i zasadami BHP.

2. Dla objęcia kierownika (majstra, brygadzisty czy innej osoby kierującej pracownikami) obowiązkami w sferze BHP nie jest konieczna żadna wyjątkowa forma. Obowiązki te nie muszą stanowić treści umowy o pracę ani być włączone do zakresu czynności. Kierujący pracą innych z samej istoty funkcji jest zobowiązany do stałego czuwania nad tym, aby praca podległych mu pracowników przebiegała zgodnie z przepisami lub zasadami bhp

Pamiętajmy ponadto, że każda z odpowiedzialnych osób odpowiada za własne zachowania, niezależnie od odpowiedzialności innych osób (a więc kierownik odpowiada za własne działania niezależnie od odpowiedzialności pracodawcy).

Fakt wydania przez kierownika zakazu stosowania określonych metod pracy nie jest wystarczający, jeżeli nie towarzyszy mu dopilnowanie, aby zakazy te były przez pracowników respektowane (wyrok SN z 3.12.1963r. sygn. II PR 558/63), co oznacza, że w grę wchodzić będzie ponadto sprawdzenie następcze wykonywania zaleceń przez podwładnych.

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa  oraz ma charakter wyłącznie  informacyjny. Stanowi  wyraz poglądów jego  autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.