Pomimo, że zmiany w zakresie wykazu prac wzbronionych kobietom weszły w życie 1 maja 2017 r., jeszcze do dnia dzisiejszego spotykamy się w naszej codzienności z Regulaminami pracy zawierającymi nieaktualny wykazy.

 Zacznijmy od początku…

Z uwagi na to, że Komisja Europejska uznała przepis art. 176 Kodeksu pracy za niezgodny z postanowieniami Dyrektywy 2002/73/WE zmieniającej dyrektywę Rady 76/207/EWCł w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy, został on zmieniony przez polskiego ustawodawcę. Z brzmienia tego artykułu wynikało bowiem, że odnosi się on do wszystkich kobiet, a nie tylko do kobiet w ciąży i karmiących piersią, co zdaniem Komisji Europejskiej ograniczało prawa kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia jak również rozwoju zawodowego oraz naruszało zasady równouprawnienia w zakresie płci.

W konsekwencji powyższej zmiany ustawodawca polski zmuszony był również do uchylenia dotychczas obowiązującego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet i zastąpienia go nowym Rozporządzeniem w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią, które weszło w życie 1 maja 2017 r. [1].

Czy to na pewno niekonsekwencja?

Pomimo powyższych zmian nie został jednak zmieniony art. 104(1) § 1 pkt 6 Kodeksu pracy, z którego wynika, że w Regulaminie pracy należy wskazać wykaz prac wzbronionych kobietom. Mogłoby się wydawać, że to przeoczenie ustawodawcy. Niemniej jednak istnieje jeszcze jedno rozporządzenie, które należy uwzględnić przy aktualizacji wykazu prac wzbronionych kobieto. Jest nim Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym – które zawiera regulacje odnoszące się zarówno do mężczyzn jak i do kobiet. Rozporządzenie to również zostało zmienione w 2017 r.

Zatem wobec kobiet, nie będących w ciąży i nie karmiących dziecko piersią pracodawcy,  powinni uaktualnić wykazy dotyczące:

1. ręcznego przemieszczania przedmiotów przez jednego pracownika;

2. zespołowego ręcznego przemieszczania przedmiotów;

3. przemieszczania ładunków za pomocą poruszanych ręcznie wózków oraz taczek.

Ponadto pracodawcy powinni dodać do swoich Regulaminów wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią. Ten drugi wykaz powinien odpowiednio określać:

1. prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów;

2. prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym;

3. prace w narażeniu na hałas lub drgania;

4. prace narażające na działanie pola elektromagnetycznego o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz oraz promieniowania jonizującego;

5. prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu;

6. prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi;

7. race w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych;

8. prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi.

W tym miejscu warto wskazać, że ww. załączniki dot. wykazu prac wzbronionych  kobietom, w tym kobietom w ciąży i karmiącym piersią nie powinny zawierać powtórzenia całej regulacji  z rozporządzeń tylko wykaz tych prac, które rzeczywiście występują u danego pracodawcy i w związku na ich uciążliwość nie są i nie będą przy nich zatrudniane kobiety, w tym kobietom w ciąży i karmiącym piersią.

Dlaczego jeszcze warto uaktualnić wykazy…

Jeżeli pracodawcy nadal pozostawią bez zmian postanowieni Regulaminów pracy w zakresie ww. prac, to może to spowodować, że nadal będą one obowiązywały w zakresie w jakim są one bardziej korzystne niż obecnie obowiązujące przepisy. W tym miejscu warto wskazać, że na postawie rozporządzenia z 1996 r. prace przy obsłudze monitorów ekranowych – powyżej 4 godzin na dobę dla kobiet w ciąży  były uznawane za szczególnie uciążliwe lub szkodliwe dla ich zdrowia. Natomiast w rozporządzeniu z 2017 r. wskazano, że dla kobiet w ciąży dopuszczalne są prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi – w łącznym czasie nie przekraczającym 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy. Zatem nowe rozporządzenie jest mniej korzystne dla kobiet w ciąży niż rozporządzenie obowiązujące do maja 2017 r.

Ciekawe jesteśmy czy Państwo uaktualnili już wykazy w powyższym zakresie.

1. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796)

Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.